دۆخی رۆژهەڵاتی کوردستان

نووسینی: سەیران مستەفازادە

سزا و گەمارۆ ئابووریەکانی وڵاتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا بۆ سەر ئێران تەنگی بە خەڵکی ئێران هەلچنیوە و ئەوەش لە رۆژهەڵاتی کوردستان چەند قات زیاتر گوشاری خستوەتە سەر ژیان و گوزەرانی خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستان و بە هۆیی ئەو دۆخە ناڵەبارەی کە روویی کردوەتە رۆژهەڵاتی کوردستان خەڵک ناچارن بۆ دابین کردنی بژیوی ژیانیان روو بکەنە شارەکانی دیکەی ئێران و هەروەها هەرێمی کوردستان یا گەنجەکان روو دەکەنە وڵاتانی ئەورووپایی.
بە پیی راپورتی مافی مرۆڤی کوردستان زۆربەی کارگە گەورە و نچوکەکانی کوردستان بە هۆی گەمارۆکانی ئەمریکا داخراون و ئەوەس وایکردوە کە بە دەیان هەزار کەس بێکار بن و ئەو سزایانە ئاستی بێکاری لە رۆژهەڵاتی کوردستاان بۆ ئاستێکی مەترسیدار بەرز بوەتەوە و ئەم گەمارۆ نویانەش وەک ئەو ١٨ بانکەی کە ئەمریکا گەمارۆی خستوەتە سەر ئێران بوەتە هۆیی ئەوەی ئاستی پولی ئێران زیاتر دابەزێت و گەمارۆکانیش بەردەوامە.
نرخی کالا و پێداویستیەکانی خەڵکیش بە پێی وتەی پسپوران تا لە سەدا ٢٠٠ بەرزبوەتەوە و هەلاوسان بەرۆکی خەڵکی ئێران و بە تایبەتی رۆژهەڵاتی کوردستانی بە گشتی گرتوەتەوە و هەروەها رژیمی ئیسلامی بە هۆی کردەوە و سیاسەتی هەلە و ناڵەبارەکانی ئێرانیی بەرەو دارمان بە تایبەتی لە بواری ئابووریدا بردوە. لە وەها دۆخێکدایە کە شاڕۆمەندانی ئێرانی کەوتوونەتە ژێر گۆشاری ئابووری‌‌، سیاسی‌، بێکاری‌، گرانی‌و هەروەها کەمبوونی شت‌و مەکی خواردن‌و دەست نەکەوتنیان لە بازارەکان برستیان لە خەڵکی ئێران بریوەو رژیم بە جێگەی رێگا چارە بۆ دەرچوون لەم دۆخە، گۆشاری زیاتری خستوەتە سەر خەڵک‌و بە هەموو شێوەیەک باج لەو خەڵکە وەزاڵە هاتووە دەسێنێت و نەخۆشی کۆروناش قوزی باڵاقوزی بۆ ئەو خەڵکە وەزاڵە هاتوە بە دەست هێناوە و ئەمە لە لایکەوەو لە لایکی دیکەوە خودی ئامارەکانی رژیم باس لە خراپتر بوونی ئاستی بژیوی خەڵک‌و بێکاری زیاتر دەکەن.
شایانی باسە بە پێی ئەو ئامارانە رێژەی گران بوونی خوراک لەمساڵدا لە سەدا ١٠٠ تا ٢٠٠ دەرسەد زیادی کردوە و لە لاێکی دیکەوە یەکێک لە مامۆستایانی زانکۆ دەڵێت زیاتر لە 3میلیون‌و 500 هەزار کەس کە زانکۆیان تەواو کردوە، بێکارن‌و ئەمە نیشاندەری ئەوەیە کە هیچ پەیوەندییەک نییە لە نێوان ژیانی خوێندن‌و ژیانی کاری لە ئێراندا بنی نییە و لە هیچ کوێی جیهان وەها شتێک بوونی نییە مەگەر لە وڵاتانی جیهانی سێهەم کە ئێران لە لوتکەی ئەو ئامارەدایە.
بایەخی پولی ئێرانیش هەروەها کە باسم کرد وەکوو هەموو شتەکانی دیکە دابەزینیکی بەرچاوی بەخۆیوە بینیوەو بە پێی وتەی پسپوران ئاستی دابەزینی پووڵی ئێران ئەمڕۆ لە سەدا ٩٩یەو هێلی هەژاریش لە ئێران ئەمڕۆ٢ میلیونە و ئەوەش لە رۆژهەڵاتی کوردستان زۆر زیاترە کوردستان زیاترە.
ئەمڕۆ دۆخی رۆژهەڵاتی کوردستان بە هۆی نەخۆشیکۆرونا و دۆخی ئابووری دۆخی سووری تێپەراندوە و بە تایبەتی ڤایروسی کۆرونا رۆژانە دەیان قوربانی دەگرێت و نەخۆشخانەکان هیچ کەل و پەلێکی باش و کەرەسیەکی گونجاویان بۆ چارەسەری ئەو نەخۆشییە نییە و تەنها ەرزی ئانفولوئانزا لە رۆژهەڵاتی کوردستان بە ٤٨٠٠٠٠ هەزار تمەنە و خەڵکی هەژار ناتوانن ئەو دەوایانە بکرن، هەر بۆیە رێژەی ئاماری مەرگ و میر لە لە رۆژهەڵاتی کوردستان زۆری کردوە و خەڵک بە هۆی ئەوەی ناچارن بۆ دابین کردنی بژیوی ژیانیان رۆژانە بێنە دەرەوە و کار بکەن و ئەمنیەتی کاریش وەکوو هەموو شتەکانی دیکە بوونی نییە هەر بۆیە خەڵکی هەژار زیاتر توشی ئەو نەخۆشیە دەبن و زیاترین دۆخیک کە لە کوردستان توشی ڤایروسی کۆرونا دەبن خەڵکی هەژار و پێپەتییە.
رژیمی ئیسلامی ئێران لەم دۆخەفدا هیچ شتێک بۆ خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستان ناکات و نەیکردوە و تەنانەت دەزگای تەنەفوسیش لە کوردستان بوونی نییە و سیاسەتی رژیم وێرانکردنی ماڵ و حاڵی خەڵکە لە ئێران بە تایبەتی رۆژهەڵاتی کوردستان و دوو فاکتی سەرەکی کە خەڵکی کوردستانی توسی ئەم دەردە بردوە یەکەم گەمارۆکانە و دووهەم نەخۆشی کۆرونایە.
لە کۆتادا دەبێ بڵێم کە رژیمی ئیسلامی ئێران هیچ دەرفەتێکی کارکردنی بۆ خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستان نەهێشتوەتەوە بۆ ئەوەی هەمیشە ناچار بن هەژار بمێننەوە و لەلایکی دیکەشەوە لە کوردستان پەڕە بە ئێعتیاد دەدات تا گەنجان نەتوانن بیر لە شۆڕش و راپەرین بکەنەوە.